Ulakbilge - Sosyal Bilimler Dergisi
www.ulakbilge.com
Cilt 10, Sayı 78  2022/11  (ISSN: 2148-0451, E-ISSN: )
Sezin ANDİÇ, Ayşegül DURAK BATIGÜN

NO Makale Adı
1673251970 EKRAN KULLANIMINA YÖNELİK ANNE BABALIK YAKLAŞIMLARI ÖLÇEĞİNİN TÜRKİYE ÖRNEKLEMİNE UYARLAMA ÇALIŞMASI

Ekran kullanımının çocuklar ve ergen bireyler arasında yaygınlaştığı günümüzde anne ve babalar çocuklarının davranışlarını anlamak, desteklemek ve işlevselliklerini arttırmak konusunda daha fazla doğru bilgiye gereksinim duyar hale gelmiştir. Ölçüm araçlarının kısıtlılığından dolayı Türkiye örnekleminde ebeveynlerin ekran kullanımlarına ilişkin yaklaşımlarının incelendiği araştırmalar sınırlı sayıdadır. Bu çalışma ile Van den Bulk ve Van den Bergh (2000) tarafından geliştirilen ölçeğin kültürümüze uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışmasının yapılması amaçlanmıştır. Çalışma iki aşamadan oluşmaktadır. Birinci çalışmanın örneklemini 284 (%64,1) kadın, 157 (%35,4) erkek, 2 (%0,5) cinsiyetini belirtmeyen katılımcı olmak üzere toplam 443 ortaokul, lise ve üniversite öğrencisi oluşturmaktadır. Örneklemin yaş ortalaması 17,59’dır (SS=3,07). İkinci çalışmanın örneklemini 630 (%56.1) kadın, 492 (%43.9) katılımcı olmak üzere toplam 1122 ortaokul, lise ve üniversite öğrencisi oluşturmaktadır. Örneklemin yaş ortalaması 16,22’dir (SS=3,02). Veri toplama amacıyla, Demografik Bilgi Formu, Ekran Kullanımına Yönelik Anne ve Babalık Yaklaşımları Ölçeği, Ana Baba ve Ergen İlişki Envanteri (ParQ) ve Psikolojik Kontrol Ölçeği kullanılmıştır. Ekran Kullanımına Yönelik Anne ve Babalık Yaklaşımları Ölçeği’nin faktör yapısını belirlemek amacıyla açımlayıcı faktör analizleri, korelasyon analizleri ve doğrulayıcı faktör analizleri yapılmıştır. Analiz sonucunda, ölçeğin 19 maddelik anne formunun 4 faktörlü bir yapı içerdiği ve toplam varyansın %54,42’sini açıkladığı bulunmuştur. 20 maddelik baba formunun da 4 faktörlü bir yapı içerdiği ve toplam varyansın %66,83’ünü açıkladığı ortaya konulmuştur. Cronbach alfa katsayısı anne formu için .85, baba formu için .90 olarak bulunmuştur. Ekran Kullanımına Yönelik Anne ve Babalık Yaklaşımları Ölçeği’nin ülkemiz örneklemi için geçerli psikometrik özelliklerinin olduğu ortaya konulmuştur. Ek olarak, anne babalık yaklaşımları ile hem anne baba koalisyonu hem de anneden ve babadan algılanan psikolojik kontrol arasında anlamlı ilişkiler olduğu gösterilmiştir.

Anahtar Sözcükler: Anne babalık yaklaşımları, ekran kullanımı, geçerlik, güvenirlik, psikolojik kontrol