Dellâlzâde İsmail Efendi’nin, Dârül-Elhan arşivinde bulunan Buselik eserleri esas alınarak makamların seyir karakteristiklerinin ortaya çıkarılmasını sağlamak, Dellâlzâde’nin makam seyri anlayışının, makam öğretimine yönelik yapılan çalışmalara nasıl etki sağlayacağını tespit edebilmek amacıyla yapılan bu araştırmada; nitel araştırma yöntemlerinden durum saptamaya yönelik doküman incelenmesi ya da diğer bir ifadeyle doküman analizi kullanılmıştır.
Araştırmada Dellâlzâde İsmail Efendi’nin Dârül-elhan Arşivinde bulunan Buselik eserleri üzerinde makâm seyri incelemeleri yapılmış, incelenen eserlere göre yeni makâm seyri anlatımı geliştirilerek, bu anlatım çerçevesinde makam seyri örneği elde edilmeye çalışılmıştır. Eser incelemeleri sonucunda ortaya çıkarılan bulgular kuramsal çerçeve düzeninde yorumlanarak Dellâlzâde İsmail Efendi’nin makâm seyri anlayışı ortaya çıkartılmıştır.
Araştırmada elde edilen bulgulara göre; Dellâlzâde İsmail Efendi’nin Buselik bestelerindeki makâm anlayışı özelliğinin, makâm ve seyir kavramları açısından anlaşılmayan yönlerine yol göstereceği, eserlerdeki makâm işleniş şekillerinin makâmların hem anlaşılabilir hem de tanımlanabilir olmasına yarar sağlayacağı düşünülmektedir.
Dellâlzâde’nin kendi dönemi öncesindeki nazari anlayışlar çerçevesinde, makamlardaki perde kullanımlarının büyük oranda benzerlik gösterdiği, seyir ve başlangıç sesi bakımından ise farklılıklar gösterdiği tespit edilmiştir.
Kendi dönemi ve makam tarifleri ile eserlerin seyir özellikleri arasında bir mukayese yapıldığında ise kullanılan perdeler, seyir yapısı ve başlangıç sesleri bakımından bu dönemin makam tarifleri ile örtüşme sağlamadığı tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Dellâlzâde İsmail Efendi, Darül-elhan, Makam, Seyir, Makam ve Seyir Analizi