Tarihe yön veren olaylar ve şahsiyetler edebiyatçılara zengin bir kaynak oluşturur. Tarihte yaşanan tecrübeler daha sonraki dönemlerde edebi eserlere konu olarak yol göstericiliklerini sürdürürler. Bir yazar veya şair tarih bilinci oluşturmak, ders almak, manevi bünyeyi güçlendirmek ve korunaklı bir dönem eleştirisinde bulunmak gibi birkaç farklı amaçla tarihe yönelir. Selanikli Abdi Tevfik tarafından 1327/1911 tarihinde yazılan Girit’in Fethi 1080 adlı piyeste yazarın milletin manevi gücünü kuvvetlendirmek ve dönem eleştirisinde bulunmak için tarihi bir olayı ele aldığı görülür. Eserde işlenen konu hem yaşandığı dönemde hem de piyes olarak ortaya koyulduğu zamanda güncelliğini yitirmeyen Girit meselesidir. Vatan sevgisinin ve büyük fedakârlıklarla kazanılan vatan toprağının kaybedilemeyeceği düşüncesinin işlendiği eserde Namık Kemal’in Vatan Yahut Silistre (1873) adlı piyesinin etkisi görülmektedir. Girit, Osmanlı Devleti’nin Akdeniz’deki hâkimiyeti için stratejik bir öneme sahiptir. Ada’nın fethi yaklaşık yirmi beş yıl süren uzun ve zorlu bir mücadeleden sonra tamamlanmıştır. Piyeste Girit’in fethini tamamlayacak olan Kandiye kuşatması ele alınır. Eserde, geriye dönüşlerle kalenin alınışından yirmi beş yıl önceki Girit’e yapılan ilk seferler ve iki buçuk yıl önceki Kandiye önlerindeki mücadeleler anlatılır. Girit’in Fethi 1080 adlı eserin şimdiye kadar Latin harflerine aktarılmadığı görülmüştür. Kaynaklarda Selanikli Abdi Tevfik ve eserleri hakkında verilen bilgiler sınırlıdır. Bu çalışma ile Girit’in kaybını işleyen bu piyesi inceleyerek Türk edebiyatı tarihine bir nebze de olsa katkı sağlayabilmek amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler: Selanikli Abdi Tevfik, Girit, Kandiye, tarih, piyes, vatan