Ulakbilge - Sosyal Bilimler Dergisi
www.ulakbilge.com
Cilt 9, Sayı 62  2021/7  (ISSN: 2148-0451, E-ISSN: )
Nilüfer Nazende ÖZKANLI

NO Makale Adı
1631905011 AVANOS ÇÖMLEKÇİ KİLİNE KAĞIT KATKISININ ETKİLERİNİN ARAŞTIRILMASI VE SANATSAL SERAMİK UYGULAMALAR

Üzerinde yaşadığımız Anadolu toprakları, binlerce yıllık geçmişe sahiptir ve birçok kültürü üzerinde barındırmıştır. Bu kültürlerden bize miras kalan seramik sanatı, hayatımızın her döneminde farklı bir malzeme olarak karşımıza çıkmıştır. Arkeolojik kazılar, seramik geçmişimizin, Neolotik dönemde başladığını göstermektedir. Bu kadar zengin bir kültürel geçmişe sahip olan Anadolu’da, geleneksel çömlekçilik alanında birçok üretim merkezi hala varlığını sürdürmektedir. Bu merkezlerinden bir tanesi Avanos’tur. Avanos Nevşehir iline bağlı bir ilçe olup, İç Anadolu bölgesinde yer almaktadır. Kızılırmak'ın her iki kıyısında kurulmuş olan ilçe Kapadokya olarak bilinen bölgenin önemli yerleşmelerinden biridir. Kızılırmak’ın kırmızı toprağı sayesinde bölgede çömlekçiliğin doğmasına ve gelişmesine çok büyük katkısı olmuştur. Avanos bölgesi kırmızı çamuru, seramik teknolojisinde birçok araştırma için olanak sağlamaktadır. Bu araştırmanın konusu olan “kağıt katkılı çamur” çalışmasında Avanos bölgesi çamuru kullanılmıştır. Kağıt katkılı çamur, İngilizcede “paperrclay” olarak adlandırılmış olup, seramik terminolojisine de aynı adla girmiştir. Seramik çamuruna belli oranlarda kağıdın, çeşitli aşamalardan geçirilerek, ilave edilmesi ile elde edilir. Elde edilen kağıt katkılı çamur geleneksel çamurlarla karşılaştırıldığında pek çok üstün özelliklere sahiptir. Kağıdın hammaddesi olan selülozun, çamur içerisinde ağsı bir yapı oluşturmasından dolayı kuruma sırasında ortaya çıkabilen çatlamalar gibi olumsuz etkileri ortadan kaldırmaktadır. Kağıt katkılı çamurlar, büyük boyutlu seramik form çalışmaya olanak tanıması ve piştikten sonra daha hafif olması gibi olumlu özelliklerinden dolayı seramik sanatçıları için tercih sebebi olmaktadır. Avanos çömlekçiliğinde kullanılan doğal çamur, sanatsal uygulamalar sırasında, özellikle hızlı kuruma sonucu çatlamalara neden olduğu için büyük boyutlu çalışmalara olanak sağlamamaktadır. Bu nedenle Avanos çömlekçiliğinde kullanılan kırmızı çamura farklı oranlarda kâğıt ilave edilerek, çeşitli testler uygulanmıştır. Testlerin sonucuna göre sanatsal seramik uygulamalar yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Sanat seramiği, kil, kağıt katkılı seramik