Ulakbilge - Sosyal Bilimler Dergisi
www.ulakbilge.com
Cilt 9, Sayı 59  2021/4  (ISSN: 2148-0451, E-ISSN: )
Fatma ATAKLI SAÇAK

NO Makale Adı
1618835431 RUSÇADA ZIT ANLAMLI DEYİM KAVRAMI VE BELİRLEME YÖNTEMLERİ

Sözcüklerde bulunan zıt anlam bağıntısına, doğal olarak, sözcüklerin bir araya gelmesiyle oluşan deyim birimlerinde de rastlanılmaktadır. Zıt anlamlı sözcükler gibi zıt anlamlı deyimler de nitelendirilen durum ve eylemlere daha fazla değer kazandırmakla birlikte canlı, renkli bir üslup ve duygu aktarımı sağlamaktadır. Zıt anlamlı deyimlerin belirlenmesine dair dar ve geniş yaklaşım olmak üzere farklı görüşler bulunsa da zıt anlamlı deyim araştırmalarında anlamların birbirine karşı oluşturduğu zıtlık en temel ölçüttür. En belirgin zıt anlamlı deyim grupları, bileşim açısından kısmen uygun düşmekle birlikte anlam açısından karşıtlık oluşturan ögelere sahip dil birimleridir. Deyimler kendi aralarında tam bir zıtlık oluşturabileceği gibi genellikle zayıf ya da kısmi bir zıtlık da oluşturmaktadır. Aynı yapısal düzen ve sözcüksel uyumun ise ek özellikler olarak kabul edilmesi daha uygundur. Rus dilbiliminde zıt anlamlı deyimler üzerine yapılan araştırmalar 1960’lı yıllarda başladıysa da ülkemiz dilbiliminde söz konusu olguya dair bir araştırmaya rastlanmamıştır. Bu nedenle çalışmamızda Rusça materyaller esasında zıt anlamlı deyim kavramı ve onları belirleme yöntemlerinden bahsedilmesi, örneklendirilmesi amaçlanmıştır. Çalışmamızda semantik, morfolojik ve tasvirsel araştırma yöntemleri kullanılmıştır. Bu makalenin birinci bölümünde zıt anlamlı deyim araştırmalarının tarihsel gelişimi hakkında bilgi verilmiştir. İkinci bölümünde ise zıt anlamlı deyim kavramı açıklanmakla birlikte bu tür deyimlerin belirlenme yöntemlerinden bahsedilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Zıt anlamlı deyimler, Rus dili, deyim içi karşıt anlamlılık, deyimbilim, zıt anlam