Bu çalışmada, okumaya yönelik tutum, metin türü, metnin konusu, okuma hızı, doğru okuma, ön bilgi eksikliği ve metnin yüzey yapısındaki değişim miktarının, öğrencilerin okuduğunu yüzeysel ve derinlemesine anlama becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubu, 2019-2020 eğitim-öğretim yılı güz döneminde İstanbul ili Esenler ve Zeytinburnu ilçelerinde bulunan resmi ilköğretim okullarına devam eden 4. sınıf öğrencilerinden seçilen 180 öğrencidir. Araştırmada ve öğrencilerin derinlemesine anlama, yüzeysel anlama, okumaya yönelik tutum, öyküleyici metne yönelik tutum, konuya yönelik tutum, doğru okuma, okuma hızı ve metinle ilgili ön bilgi miktarını ölçemeye yönelik araştırmacı tarafından geliştirilen bir envanter kullanılmıştır. Araştırmada yapılan regresyon analizi sonuçlarına göre metni derinlemesine anlamayı yordayan değişkenlerin göreli önem sırası, yüzeysel anlam kurma, okumaya yönelik tutum, metnin yüzeysel yapısı, konuya yönelik tutum, doğru okuma, öyküleyici metne yönelik tutum, okuma hızı ve ön bilgiler şeklindedir. Bu faktörler birlikte, derinlemesine anlam kurmanın % 42'sini açıklamaktadır. Yüzeysel anlam kurmayı yordayan değişkenlerin göreceli önem sırası derinlemesine anlama, metnin yüzeysel yapısındaki değişim, okumaya yönelik tutum, doğru okuma, ön bilgiler, öyküleyici metne yönelik tutum, konuya yönelik tutum ve okuma hızıdır. Bu faktörler birlikte, yüzeysel anlam kurmanın % 33'ünü açıklamaktadır.

Anahtar Kelimeler: okuduğunu anlama, okuma tutumu, metin yapısı, okuma hızı, ön bilgi