Ulakbilge - Sosyal Bilimler Dergisi
www.ulakbilge.com
Cilt 8, Sayı 55  2020/12  (ISSN: 2148-0451, E-ISSN: )
Eren Evin KILIÇKAYA, Levent MERCİN

NO Makale Adı
1611008937 AHMET YAKUPOĞLU’NUN ŞİİRLERİ BETİMLEYEN İLLÜSTRASYONLARININ İNCELENMESİ

Ressam Ahmet Yakupoğlu (1920-2016), Kütahya’nın ünlü ressamlarından biri olarak, sadece resim yapmakla kalmamış, sanatçı kişiliğini minyatür sanatında eser vererek, müzehhip ve neyzen olarak da sürdürmüştür. Bu çok yönlü kişiliğinin izlerini gençlik yıllarından beri yaptığı eserlerinde görmek mümkündür. Onun çok yönlü bir sanatçı olduğunu gösteren kanıtlardan biri de Türk Edebiyatının bazı şiirlerine yaptığı illüstrasyonlardır. Ancak bugüne kadar bu illüstrasyonların herhangi bir araştırmaya konu edinildiği belirlenememiştir. Bu noktadan hareketle, Ahmet Yakupoğlu’nun Türk edebiyatının seçme şiirlerinin illüstrasyon tekniği ile betimlemelerini yaptığı “Şiirler” adlı defterini incelemek ve analiz etmek, bu araştırmanın amacını oluşturmuştur. Araştırmada nitel yöntemlerden biri olan döküman incelemesinden yararlanılmıştır. Bu kapsamda Yakupoğlu’nun “Şiirler” adlı defteri bir tarayıcı aracılığıyla taranmış, hem şiirlerin mısralarında yer alan ifadeler hem de illüstrasyonlar karşılaştırılarak incelenmiş, ayrıca resimlemede kullanılan teknik ve üslup, eser eleştirisi yöntemine göre analiz edilmiştir. Araştırmanın kavramsal çerçevesinde illüstrasyonun ne olduğu ve illüstrasyon türlerine değinilmiş, bulgular ve yorum kısmında ise şiirlerin görselleştirilmesine yönelik betimlenen 29 adet illüstrasyonun analizine yer verilmiştir. Araştırmada elde edilen bulgulara göre, 1964 yılına kadar “Çalışel” soyadını kullanan Ahmet Yakupoğlu, tablolarını, kütüphanesini, adeta yaşayan bir müzeye dönüşmüş evini, Kütahya Dumlupınar Üniversitesi’ne bağışlamış ve sanatçının araştırmaya konu olan söz konusu defterinin, bağışlanan bu eserler arasında yer aldığı görülmüştür. Yapılan incelemede, Yakupoğlu’nun “Şiirler” adlı defterindeki illüstrasyonlarının altında, imza olarak Çalışel soyadını kullandığı anlaşılmıştır. Elde edilen bir başka bulgu ise, bu defterin bugüne kadar hiç bir yerde sergilenmemiş ve görülmemiş olmasıdır. Ayrıca bir sanatçının iç dünyasının, seçtiği şiirlerin içeriği ve bu şiirlere yönelik olarak yapmış olduğu betimlemelerle yansıtmış olmasıdır. Aynı zamanda bir grafik tasarım ürünü olarak da incelenebilen defterin, tipografik düzen ve sayfa tasarımı açısından özgün ve anlamlı olduğu anlaşılmıştır. Doğa, kent sokakları ve manzara ressamı olarak bilinen Yakupoğlu’nun, “Şiirler” adlı defterindeki illistrasyonları ile bu özelliğini sürdürdüğü anlaşılmakla birlikte, figürlere de yer veren, metin içeriğini hem renk hem de mekan kavramını göz önüne bulundurarak romantik bir yaklaşımla betinlediği görülmüştür. Çağının ve günümüzün bilinen ve sürekli olarak anılan ressamlarından birisi olan Ahmet Yakupoğlu’nun sanatçı kişiliğinin izleri, yani resimlerindeki renkli ve çoşku dolu halinin, “Şiirler” adlı defterindeki illüstrasyonlarda yerini duygusallığa bıraktığı anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Ahmet Yakupoğlu, illustrasyon, şiir defteri, sanatçı defteri, sanat