Ulakbilge - Sosyal Bilimler Dergisi
www.ulakbilge.com
Cilt 8, Sayı 55  2020/12  (ISSN: 2148-0451, E-ISSN: )
Selda MANT MENAY, Meltem ÖZKAN

NO Makale Adı
1611007284 PERFORMANS SANATINDA HAYVAN BEDENİ KULLANIMI: JOSEPH BEUYS ÖRNEĞİ

Postmodern süreçte sosyal ve ekonomik eşitsizlikler, siyasi gerginlikler, sanat kurumlarının katı geleneksel kuralları, sanat ve yaşam arasındaki kopukluk gibi sorunlar sanatçıları alternatif sanat biçimlerine yöneltmiştir. 1960 sonrası gelişen sanat ortamında sanata bakış açısı değişmiş, Fluxus, Happening, Performans Sanatı gibi yeni sanatsal ifade biçimleri ortaya çıkmıştır. Bu gösteri temelli etkinlikler ile ‘beden’ temsil görevinden öte, sanatın oluşum merkezinde varolmustur. ‘Beden’ kavramı sadece sanatçı, izleyici ile sınırlanmamış canlı-cansız hayvan bedeni de sanatsal ifade aracı olarak kullanılmıştır. Geçmişten günümüze mitolojik, dini, psikolojik, sembolik ve biçimsel anlamlarda sanatta sıkça kullanılan hayvanlar, bizzat bedenleri ile sanat performanslarında yer almıştır. Antroposofik görüşe sahip olan sanatçı yüklediği sembolik anlamlar ile tavşan, at, kurt gibi hayvanları performanslarında kullanarak izleyiciye karmaşık mesajlar vermeyi amaçlamıştır. Bu araştırmada Postmodern dönemde görsel sanatlar içinde meydana gelen alternatif sanat hareketlerinden, avant garde bir sanat hareketi olan Fluxus’un sanatsal ve kültürel açıdan muhalif yapısıyla dikkat çeken tavrı ve onun ifade biçimlerinden performans sanatı ve fluxus performansları incelenmiştir. Araştırmanın konusu Joseph Beuys’un hayvan bedenini sanat malzemesi olarak kullandığı performanslarıyla sınırlandırılmıştır. Hayvan bedeninin sanatta anlatım aracı olarak kullanılması ve hayvan bedeninin alıcıya verilen mesajı iletmede oynadığı etkin rol çalışmanın önemini gösterirken, sanatçının performans örnekleri üzerinden ele alınmıştır. Hayvanlar üzerinden sanatta yeni anlamlandırma şekillerinin oluşumunu göstermek araştırmanın genel amacını oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama tekniği olarak tarama yöntemi kullanılmış, konuyla ilgili yazılı kaynaklardan ve görsellerden yararlanılmıştır. Sonuç olarak elde edilen bilgiler ışığında hayvanların sanat ortamında bizzat var olması ve hayvanlara yüklenilen sembolik anlamlara dikkat çekilmiştir. Bu kapsamda sanatçının örnek çalışmaları üzerinden ele aldığı toplumsal sorunların altı çizilmiştir.
Anahtar Kelimeler: performans sanatı, fluxus, Joseph Beuys, şamanizm, hayvan