Çağlar boyunca güzellikle ilişkilendirilen saç, aynı zamanda bireysel ve toplumsal kimliğin en ayırt edici sembolü olmuştur. Saç, birey ve toplum arasındaki farklılıklar kadar benzerliklerin ve değerlerin dolaylı-dolaysız ortaya çıkışını sağlamıştır. Farklı dönemlerde de saç, iktidar, güç sembolü, cezalandırma ya da adak nesnesi olmuştur. Saçın temsil bakımından bu kadar değişken yapısı, onu anlamayı ve bu temsilleri yorumlamayı gerekli kılmıştır. Görsel sanatların birçok disiplininde saçın kendisiyle yapılmış ya da saça ilişkin sanat eserlerinin varlığı, saçın neden bir sanat nesnesi ya da sanat temsili olarak tercih edildiğini ister istemez sordurmaktadır. Bu soruya cevap aranması amacıyla sosyal, kültürel, sembolik ve estetik açıdan saçla ilgili görsel sanat eserleri nitel yöntemlerle değerlendirilmiştir. İlkçağdan günümüze kadar gelen süreçte saça yüklenen anlamların bireysel ve toplumsal değerler çerçevesinde değiştiği görülmektedir. Gerek sanatta gerek güzellik ve güç göstergesi olarak farklı temsil olanakları bulan saçın, ölümden yaşama, hiçlikten varlığa, karmaşadan düzene giden ilişkileri açık eden ya da gizleyen, kişiye göre farklılaşan ifade biçimleri bulunmaktadır. Sanatçıların saça bakış açıları ve onu eserlerinde yorumlayışları çeşitli anlam olasılıklarını meydana getirir. Bu açıdan sanatsal bağlamda kullanılan saçın ardındaki öze ulaşan çeşitli önermeler mevcuttur. Her ne kadar kendine özgü sanatsal bir dille oluşturulmuşlarsa da, izleyenlerin sanat eserlerini anlamaları ve bunlara yeni anlamlar katarak ek okumalar yapmaları da mümkündür. Bu sonuçlarla, toplumsal süreçte saçın, sadece kadınla özdeşleşmeyip erkeğinde sosyal konumunun ve gücünün temsili olduğu, kadın ile erkeğin bu toplumsal süreçte zaman zaman rollerinin yer değiştirdiği ve rol değişimlerinin sanat eserlerine cinsiyetçi bir bakış getirdiği söylenebilmektedir. Ayrıca 21. yüzyılın sosyopolitik ve psikolojik koşulları ele alındığında saç ile yapılmış sanat eserlerinin birçok farklı temsil alanı bulmaya devam edeceğinin önemi vurgulanmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Saç, sembol, sanat nesnesi, temsil