Eski Türklerin inançları, gündelik yaşamlarını da şekillendirmiştir. Evren ve kainata bakış açıları onların dünya modelini, teşkilatlanmalarını, aile yapılarını, ruhsal durumlarını, tutum ve davranışlarını da etkilemiş ve bu etki neticesinde de kendilerine has kültür oluşmuştur. Türkler evreni üç aşamada görmüşlerdir. Buna göre, gökyüzü-yeryüzü ve yeraltında bulunan bütün canlı-cansız varlıkların da kendilerine ait ruhlarının olduğuna inanmış ve onlara saygı duymuşlardır Bu inanç neticesinde de kozmolojik, kozmogonik ve eskatolojik mitler ortaya çıkmıştır. Türklerin gündelik yaşamlarını da etkileyen bu inanç çerçevesinde incelenen ateş iyesi, yeryüzü ruhlarından olup aynı zamanda kozmik bağlantısı da bulunmaktadır. Eski Türklerden günümüze gelen ateş kültünün beraberinde onun etkisiyle değişen, dönüşen tutum, davranış, söz ve geleneklerin değerlendirilmesi ve Türklerde kutsal kabul edilen ateşin bunlara etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır.

Anahtar kelimeler: Ateş kültü, kozmoloji, kozmogoni, yer-sub (yeryüzü), kutupyıldızı