Ulakbilge - Sosyal Bilimler Dergisi
www.ulakbilge.com
Cilt 8, Sayı 44  2020/1  (ISSN: 2148-0451, E-ISSN: )
Reyhan ULUDAĞ ERASLAN

NO Makale Adı
1580455682 SANAT TARİHİNDE GÖLGENİN YANILTICI ÖZELLİĞİ VE PLATON’UN MAĞARA ALEGORİSİ

Gölgenin oluşması için ışık gerekmektedir. Işık ile oluşan gölge insanlar için ilk çağlardan başlayarak anlamlar yüklenen bir kavram olmuştur. İlk insanın ilahi bir olgu olarak tanımladığı gölgelerin sanat tarihinde de önemli bir yeri vardır. İlk insanlar gölgelerine ilahi bir güç yükleyerek, onların kenarlarından mağara duvarlarına çizerek yaşam kazandıklarına inanmışlardır. Daha sonra uzun yıllar gölge, sanatçılar için bir teknik olmuştur. Tuvale veya düzleme yansıyan gölgelerinin kenarlarından çizerek bir portre çizim tekniği geliştirmişlerdir. Gölgelerin korku, adrenalin ve yanıltma özellikleri de sanatçılar için bir ilham kaynağı oluşturmaktadır. Platon’un mağara alegorisinde de anlatılan; tutsakların duvarda gördükleri gölgeleri gerçek hayat ile özdeştirmeleri ve bazı tutsakların gerçek hayat ile tanıştıktan sonra diğer tutsakları gölgelerin gerçek olmadığına inandıramadığı metaforda da gölgelerin yanıltıcı özelliği üzerinde durulmaktadır. Bu bağlamda mevcut çalışmada Platon’un mağara alegorisi ile sanat tarihindeki gölgeleri eserlerinde ana öğe olarak kullanarak, gölgelerin yanıltıcı özelliğinden faydalanan sanatçılar incelenmiştir. Makale kapsamında gölge kavramı; Platon’un mağara alegorisi ile sanat tarihinden Picasso, Giorgio de Chirico, Andy Warhol, David Hockney, Kare Walker, Tim Noble ve Sue Webster’in eserleri üzerinden incelenerek aralarındaki bağlar netleştirilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler: gölge, sanat tarihi, Platon’un Mağara Alegorisi, sanatçılar