Kâr formu, makam - usul geçkileri yapılabilen ve uzun terennümleri ile Türk musikisinin en sanatsal formlarından biridir. Türk musikisi tarihinde bir çok bestekâr kâr bestelemesine rağmen maalesef bu kârların çoğunun unutulmuş olduğu görülmektedir. Unutulmayan muhteşem kârlardan biri güftesi Şeyh Gâlib’e, bestesi III. Selim’e ait olan şevkutarab makamındaki kârdır. III. Selim bu kârında makam ve usul geçkileri yapmıştır. Şevkutarab kârın güfteleri Farsçadır.
Türk musikisi bestelerinin yüzyıllarca kulaktan kulağa aktarılması ile sayısız beste unutulmuş, unutulmayanlar ise yıllar içinde değişikliklere uğramıştır. Bu değişen bestelerden biri de şevkutarab kârdır. Kârın birbirlerine uymayan nota nüshaları mevcuttur. Bu nüshalarda tek ortak nokta Farsça olan güftenin bazı yerlerinin yanlış yazılmasıdır. Bu meşk sisteminin bir sonucudur.
Bu çalışmada Türk müziğinin önemli formlarından olan kâr formunun açıklaması ve şevkutarab kârın form analizleri mevcuttur. Son olarak ise Farsça güftenin analizi ve düzeltmeleri yer almaktadır. Bu düzeltmeler sayesinde şevkutarab kârın daha doğru okunması sağlanmış olacaktır.
Anahtar Kelimeler: Şevkutarab kâr, form, güfte, Şeyh Gâlib, III. Selim.
|