Ulakbilge - Sosyal Bilimler Dergisi
www.ulakbilge.com
Cilt 5, Sayı 17  2017/9  (ISSN: 2148-0451, E-ISSN: )
Mehmet Devrim TOPSES

NO Makale Adı
1507556066 18. YÜZYIL SONRASI TÜRK MODERNLEŞMESİNİN SINIFSAL TEMELLERİ

İnsan birliktelikleri ve toplumlar öncelikle ekonomik bir gerçeklik temelinde oluşur ve gelişirler. Sosyo-ekonomik gerçekliğin toplumsal yaşamın açıklanmasında belirleyici önem taşımasının nedeni, insanın biyolojik bir organizma olmasıdır. Öyleyse toplumsal olayları bilimsel açıdan çözümleyebilmek, onların içinden çıktığı ekonomik gerçeklikle birlikte incelenebilmesini gerektirir. Bu çalışmamızın amacı, 18. yüzyılda başlayan Türk modernleşme hareketinin sınıfsal boyutlarıyla açıklanabilmesidir. Ülkemizde 20. yüzyıl boyunca Türk modernleşmesinin sosyolojik çözümlemesine ilişkin gerçekleştirilen çalışmaların önemli bir bölümü, iki açıdan yanlışa düşmüşlerdir. Birinci olarak konuyu yalnızca toplumsal yapının üst yapısal kurumları arasındaki ilişkiler alanında ele almışlar, sürecin ekonomik-sınıfsal boyutlarına genellikle değinmemişlerdir. İkinci olarak ise laiklik ve hümanizma gibi çağdaş insan değerlerinin evrenselliği ilkesine mesafeli durmuşlardır. Oysa insanlığın yararına olan, onu geliştiren ve önem veren her yenilik, hangi coğrafyada olursa olsun bütün insanlığın ortak ürünüdür. Herhangi bir sosyal yapının daha gelişmiş bir uygarlıktan çağdaş insan değerleri konusunda örnek alması, toplumsal yaşamını düzenlerken bunlardan yararlanması olağan ve gereklidir. Türk modernleşmesinin günümüzdeki başarı ve başarısızlıklarının sosyolojik değerlendirmesinde öncelikle ekonomik ve sınıfsal değişkenlerin ele alınması gerekir. Bu araştırma, bütünüyle literatür taramasına dayalıdır. Araştırmamızda, Türk modernleşme sürecinin ulusal ve uluslararası ticaret yoluyla geçinip zenginleşen sınıflar öncülüğünde gerçekleştiği, Türk modernleşmesine asıl rengini veren değişkenin önce uluslararası ve sonra yerli burjuvazi olduğu, emek yoluyla geçinen geniş toplumsal kesimlerin ise Türk modernleşmesinin biçimlenmesinde söz sahibi olmadıkları sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Türk modernleşmesi, Toplumsal Değişme, Toplumsal Sınıflar, Tarihsel Materyalizm