Ulakbilge - Sosyal Bilimler Dergisi
www.ulakbilge.com
Cilt 11, Sayı 89  2023/10  (ISSN: 2148-0451, E-ISSN: )
Nilda KONUK

NO Makale Adı
1690201548 TRAKYA UMUMİ MÜFETTİŞLİĞİ / II. UMUMİ MÜFETTİŞLİK BÖLGESİNDE İNŞA EDİLEN VİZE HALKEVİ

Türkiye Cumhuriyeti kurulduğu dönemden itibaren, devletin siyasi, sosyal ve ekonomik yapısı içinde, ilk önce emniyetin sağlanmasını amaçlamıştır. Bunu yaparken Umumi Müfettişlik (1927-1952) uygulamasına ihtiyaç duyulmuştur. Ulus devlet anlayışıyla yeni devletin ilke ve inkılaplarını emniyet açısından sorunlu olan bölgelere ulaştırmayı ve yaygınlaştırmayı amaçlayan Umumi Müfettişlik uygulamasında Umumi Müfettişlikler standart yapı türlerinden (halkevi, hükümet binası, köy enstitüsü, kışla, hastane, okul) oluşan önemli imar hareketlerine girişmişlerdir. Umumi Müfettişlikler programında yer alan bu yapı türlerinden biri de Halkevleridir (1932). Halkevleri mimari açıdan devletin tek parti yönetimi olan Cumhuriyet Halk Fırkası / CHF (CHP) Genel Sekreterliği kontrolünde inşa edilmiştir. Türkiye Cumhuriyeti mimarlık tarihinde önemli yer tutan bu yapıların çoğu günümüze ulaşamamış ve mimarlık tarihi literatüründe yer almamışlardır. Yüksek lisans ve doktora tezlerinde tekil çalışmalar bulunmasına karşın dönemin genel mimarlık tarihi değerlendirmesinin, mimari üsluplarının, yapı envanterinin yeterince ayrıntılı bulunmadığı görülmektedir. Bu makale literatürde eksik olan Vize Halkevi aracılığı ile dönemin bilinmeyenlerine ışık tutmayı amaçlamıştır. Cumhuriyet döneminde belirli bir dönem var olan Umumi Müfettişliklerden, Trakya Umumi Müfettişliği/İkinci Umumi Müfettişlik bölge sınırları içinde, Vize’de inşa edilen Vize Halkevi, döneme ait yazışmaların içerisinde, mimarlık tarihi bakış açısını ortaya koyan bir yapıdır. TBMM açık arşivinde yer alan talimatnamede (Devlet Arşivleri Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi (BCA) belgeleri referans alınarak hazırlanmıştır.) bu bakış açısının vurgulanarak Vize Halkevi örneği üzerinden tanıtılması hedeflenmiştir
Anahtar kelimeler: umumi müfettiş, trakya, halkevi, Vize, genel müfettişlik