Türk ve İslâm medeniyet dairesi içerisinde köklü bir kurumsal gelenek inşa eden vezaret makamı, Osmanlı bürokrasisinin bel kemiklerinden birini teşekkül etmiştir. Fakat Osmanlı kurumsal tarihi incelemelerinde vezaret makamı ve bireysel olarak vezirlerin biyografileri pek çok defa ele alınmış olsa da karşılaştırmalı bir perspektiften pek az çalışılmıştır. Bu çalışmanın amacı kabaca imparatorluğun iki ayrı dönemi içerisinde sultan ve vezir arasındaki dengenin doğal yapısını reformasyon ve dönüşüm terimleri üzerinden ölçmeyi amaçlamaktadır. Mezkûr tartışma içerisinde giriş kısmı vezaret makamının tarihsel kökenlerine ve işlevsel sürekliliğe odaklanmaktadır. Değişim başlığı altında incelenen Osmanlı klasik dönem reformasyon arayışları temel olarak, bilhassa erken dönemden ziyade; II. Mehmed, I. Selim ve I. Süleyman gibi otoriter imparatorların merkezileşme çabaları dairesinde vezaret makamına odaklanmaktadır. Dönüşüm konulu ikinci bölümde ise imparatorluğun gerileyişi ve çöküşüne binaen dönüşen güç daireleri çerçevesinde vezir ve imparator imajı ele alınacaktır. Sonuç bölümünde değişim ve dönüşüm bölümleri karşılaştırmalı bir yaklaşım ile incelenerek, değişim ve dönüşümün içtimai unsurları ortaya konulacak ve vezaret makamının genel bir imajı çizilecektir.
Anahtar Kelimeler: Vezaret, Dönüşüm, Osmanlı, Kurumsal, Vezir