Ulakbilge - Sosyal Bilimler Dergisi
www.ulakbilge.com
Cilt 8, Sayı 48  2020/5  (ISSN: 2148-0451, E-ISSN: )
Çağdaş YÜKSEL

NO Makale Adı
1586435573 TEŞKİLAT-I MAHSUSA’NIN BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI’NDAKİ FAALİYETLERİNE GENEL BİR BAKIŞ

Osmanlı Devleti Birinci Dünya Savaşı’nın başlamasından hemen sonra Almanya ile bir ittifak antlaşması imzalamıştır. İttifak antlaşması sonrasında, izlenecek politikayı belirlemek üzere İttihat ve Terakki’nin önde gelenleri arasında yapılan toplantıda siyasi ve askeri hedefler belirlenmiştir. Bu toplantıda ayrıca orduya yardım için gayri nizami harp yürütecek olan Teşkilat-ı Mahsusa’nın kurulmasına da karar verilmiştir. Teşkilatın Almanya ile imzalanan ittifaktan hemen sonra kurulması Almanya’nın da bu tarz bir girişime sıcak baktığını göstermektedir. Teşkilat-ı Mahsusa, Enver Paşa’nın teklifi ile Harbiye Nazırlığı’na bağlı olarak kurulmuştur. Teşkilatı Mahsusa’nın başına gayri nizami harp ile ilgilenen Süleyman Askeri Bey getirilmiştir. Ondan sonraki iki başkan da asker kökenli kişiler arasından seçilmiştir. Teşkilatın çekirdeğini İttihatçı subaylar oluşturmuşlardır. Teşkilat-ı Mahsusa Birinci Dünya Savaşı boyunca Balkanlar, Kafkasya, Fas, Trablusgarp, Afganistan, İran, Irak ve Suriye gibi pek çok bölgede faaliyette bulunmuştur. Fakat savaş süresince Teşkilat-ı Mahsusa bazı değişimler geçirmiştir. Bir sivil olan Ali Başhampa’nın başkan olmasından sonra teşkilatın adı Umur-ı Şarkiyye Dairesi olmuş, teşkilat daha merkezi ve sivil bir hale gelmiştir. Bu değişim sonrasında teşkilat askeri faaliyetten çok propaganda faaliyeti yürütmeye başlamıştır. Bu makalede Birinci Dünya Savaşı sırasında Teşkilat-ı Mahsusa’nın yürüttüğü faaliyetler değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler: Teşkilat-ı Mahsusa, Enver Paşa, İttihat ve Terakki, Osmanlı Devleti