Ulakbilge - Sosyal Bilimler Dergisi
www.ulakbilge.com
Cilt 6, Sayı 29  2018/10  (ISSN: 2148-0451, E-ISSN: )
Umut GERMEÇ

NO Makale Adı
1539216254 BATILILAŞMA YÖNÜNDE TÜRK RESİM SANATININ ESTETİK BAĞLAM SORUNU

Tanzimat dönemiyle başlayan, Osmanlı devletinin toplumsal yapıyı düzenlemeye yönelik Batılılaşma sürecinde, toplumun özgün kültürel birikimiyle bütünleşmek, uzlaşmak; sorunsal bir durum olarak belirginlik kazanmıştır. Osmanlı'nın çok parçalı kültürel bir dokusu vardır. 19. yüzyıl boyunca Batıdaki düşün, yazın ve sanat alanındaki gelişmeleri izleyen bir aydın kesimi bu sorunsalla uğraşmıştır. Bu aynı zamanda resim sanatı için de çağı algılamaya dönük, bir estetik bağlam oluşturma çabasıdır. Sanat ve kültür alanında büyük değişimleri; mühendishane ve harp okulları gibi askeri okullardan yetişen sanatçılar gerçekleştirmiştir. Devlet adamı olmanın sağladığı dokunulmazlık zırhı “asker ressamlar” kuşağına üç boyutlu figür resmi, dinin kısıtlayıcı bakışına eleştiri içeren resimler yapma olanağı sağlamıştır. Batı ülkelerinde eğitim alan Türk ressamlar edindikleri teknik ve estetik donanımla yaptıklarıyla; bu gelişmeyi sağlayamamış ülkelerinde “öykünmeci” olarak nitelendirilmişlerdir. İlerleyen süreçlerde geçmiş değerlendirilirken, bu sanatçılardan birçoğunun kendi koşulları içinde bulguladıkları ayrı estetik bağlamlarla çağdaş Türk resminin temel taşlarını döşedikleri görülmüştür. Çeşitli dinsel veya ideolojik aygıtların kısıtlayıcı tutumuna karşın, Batı etkisinde Türk resminin ikinci kuşağından; Osman Hamdi Bey, Şeker Ahmet Paşa, üçüncü olan 1914 kuşağından; Avni Lifij ve Namık İsmail yapıtlarındaki plastik donanım, konu seçimleri ve estetik bağlam açısından kültürel dönüşüme ivme kazandıran sanatçılardır.
Anahtar Kelimeler: Türk Resim Sanatı, estetik bağlam, Batılılaşma