Ulakbilge - Sosyal Bilimler Dergisi
www.ulakbilge.com
Cilt 6, Sayı 25  2018/6  (ISSN: 2148-0451, E-ISSN: )
Duygu ÖZAKIN

NO Makale Adı
1530452503 RUS EDEBİYATINDA GOTİK ESTETİĞİN TEMEL KAVRAMLARI OLARAK YÜCE (SUBLIME) VE TEKİNSİZ (UNHEIMLICH)

Bu çalışma, tarihçi ve yazar Nikolay Karamzin’in (1766-1826) Rus edebiyatında Gotik kurgunun ilk örneği olarak kabul edilen “Bornholm Adası /Ostrov Borngol’m” adlı öyküsünü, Gotik teorinin sanat felsefesi ve psikoloji alanındaki iki kuramsal kaynağı olan yüce (sublime) ve tekinsiz (unheimlich) kavramları aracılığıyla çözümlemeyi amaçlar. Gotik, İtalyan sanat tarihçi Giorgio Vasari (1511-1574) tarafından, Orta Çağ mimarisinin tipik örneklerini tanımlamak üzere olumsuz bir sıfat olarak kullanılmasından bu yana, estetik alanındaki çalışmalara konu olmuştur. İrlandalı düşünür Edmund Burke’ün (1729-1797) estetik görüşlerine ve Alman filozof Immanuel Kant’ın (1724-1804) estetik kavrayışına dayanan yüce (sublime) güzel olmadığı halde enginlik, devasalık, belirsizlik gibi nitelikleri haiz olduğundan haz uyandırır. Yüce, psikoloji alanında Sigmund Freud’un (1856-1939) “sır olarak kalması gerektiği halde ortaya çıkan” ve “yabancı olduğu için güvenilmez, uğursuz” sayılan şeyleri niteleyen tekinsiz (unheimlich) kavramı ile kesişerek, günümüzde başvurulduğu biçimiyle Gotik teori ve eleştirinin temelini oluşturmaktadır.
Anahtar sözcükler: Rus edebiyatı, Gotik, Karamzin, yüce, tekinsiz, estetik