Ulakbilge - Sosyal Bilimler Dergisi
www.ulakbilge.com
Cilt 5, Sayı 17  2017/9  (ISSN: 2148-0451, E-ISSN: )
Semra KILIÇ KARATAY

NO Makale Adı
1504598241 ŞANLIURFA CÜLHACILIĞI ve GÜNÜMÜZDEKİ DURUMU

Anadoluda geleneksel el sanatlarının önemli merkezlerinden biri olan Şanlıurfa, insanlık tarihinin ilk yerleşim yerlerinden biri olup, üç semavi dinin yeşermesine ev sahipliği yapmış, birçok uygarlık ve değerler üretmiş, ürettiği bu değerleri kendisine saklayıp bütün insanlıkla paylaşan, tarımın ilk yapıldığı, ilk üniversitenin kurulduğu, tarihte Bereketli Hilal olarak isimlendirilen ve topraklarından adeta fışkırmakta olan bereketiyle her bireye asırlarca yetecek değer ve zenginlikte olan kadim bir şehirdir.El sanatları, bireylerin bilgi ve becerisine dayanan, özellikle doğal hammaddelerin kullanıldığı, elle ve basit araçlarla yapılan ve toplum kültürünü, gelenek ve göreneklerini taşıyan ayrıca üretimini yapan bireylerin duygu ve düşünce ve becerisini yansıtan, gelir getirici üretime yönelik ürünlerdir. Maddi kültürümüzün en güzel örnekleri olan el sanatları, Türk halk kültürünü tanımlaması ve bu kültürü çeşitliliği ve sanat değeri ile geçmişten geleceğe taşıması özellikleri ile dünya el sanatları içinde seçkin bir yere sahiptir. Şanlıurfa, bu kültürlerin özelliklerini taşıdığından el sanatları konusunda da çok zengin yapıya sahiptir. Abacılık, Keçecilik, bakırcılık, halı-kilim dokumacılığı, çülhacılık, çulculuk, ipek işlemeciliği, kürkçülük, oymacılık gibi el sanatları yapılmaktadır..Şanlıurfa da Çülhacılık, yani bez dokumacılığı, yün, pamuk ve floş ipliğinin kamçılı tezgâhın tek ayakla çalışan çeşidi olan ‘çakarlı’ ve 2-4 ayakla çalışan çeşidi olan ‘çekmeli’ tezgâhlarda dokunarak Yamşah ( Neçek-Çefiye) ve Puşu gibi başörtüsü, Ehram, Vala ve Fıta gibi kadın boy örtüsü haline getirilmesi sanatına denilmektedir.Araştırmada, Şanlıurfa Çülhacılığının tarihçesi, çulha tezgâhı, çülha tezgâhlarında dokunan ürünler ve çeşitleri, ürünlerin sınıflandırılması, dokuma aşamaları ve dokunan ürünlerin günümüzdeki son durumu hakkında bilgiler verilecektir.

Anahtar Kelimeler: Şanlıurfa, Çulha, Çulhacılık, kumaş, dokuma