Araştırmanın amacı, Mezopotamya-Orta Asya ve Anadolu ekseninde anaerkil toplum yapısını kültür tarihi çerçevesinde derinlemesine incelemek ve değerlendirmektir. Mezopotamya’da ilkel toplumlardan Bizans dönemine kadar, Orta Asya’da ise Türklerin eski inancı olan Şamanizm inancı ile başlanarak Anadolu Selçuklu Dönemine kadar olan süreçte anaerkil toplum yapısının izleri araştırılmıştır. Kadın insanlık için soyun devamlılığında zincirin taşıyıcı halkasıdır. Bu nedenle kadının geçmişteki yerinin iyi bilinmesi gerekmektedir. Geçmişteki toplumlarda kadının yerinin ve etkinliğinin iyi bilinmesi, günümüz toplumunda kadının modern sosyal yapı içerisindeki yerinin daha iyi anlaşılmasına ışık tutabilir. Araştırma analiz edilirken dinler tarihi, arkeoloji, sanat tarihi ve diğer disiplinlerden yararlanılmış ve içerik analizine başvurulmuştur. Araştırmanın sonuçları değerlendirilirken Mezopotamya, Orta Asya ve Anadolu çerçevesinde anaerkil kültür sırasıyla kadına verilen değer, kadının yönetimdeki yeri, askeri alanda kadın, inanç, evlilik ve cinsiyet ayrımcılığı, kadının anne rolü, boşanma ve miras, güzellik ve eğlence başlıkları altında değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Toplum, kültür, anaerkil, kadın.